Bezpodstawnym wzbogaceniem określa się wzbogacenie kosztem innej osoby — stanowi ono podstawę do roszczenia majątkowego. Jest to jedno ze źródeł odpowiedzialności cywilnej zawartych w Kodeksie Cywilnym. Na czym polega bezpodstawne wzbogacenie? Na jakie rodzaje można je podzielić? Odpowiadamy w artykule!
Bezpodstawne wzbogacenie się a polskie regulacje prawne
Aby zrozumieć, czym jest bezpodstawne wzbogacenie, należy sięgnąć po podstawowe akty prawne — w tym przypadku jest to Kodeks Cywilny. Zgodnie z nim przejście wartości z jednego majątku do drugiego musi posiadać uzasadnienie. Artykuł 405. głosi, że:
„Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości”.
Należy wspomnieć o 4 podstawowych przesłankach dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, którymi są:
- odniesienie korzyści majątkowej przez podmiot,
- brak podstawy prawnej jej odniesienia,
- strata drugiego podmiotu (na przykład zmniejszenie majątku na korzyść pierwszego podmiotu),
- jednoczesne współwystępowanie wzbogacenia i zubożenia.
Świadczenie nienależne jako bezpodstawne wzbogacenie
Szczególną i jedną z bardziej popularnych form bezpodstawnego wzbogacenia może być świadczenie nienależne. Wyjaśnia je art. 410. § 2. Kodeksu Cywilnego — możemy w nim przeczytać, iż świadczenie jest nienależne jeżeli:
- ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył,
- podstawa świadczenia odpadła,
- zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty,
- czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
Co jeszcze o bezpodstawnym wzbogaceniu się warto wiedzieć?
- Bezpodstawnym wzbogaceniem może być również zdobycie nowych praw, bezpłatne skorzystanie z płatnej usługi, rozszerzenie praw już istniejących, czy bezpodstawne zaoszczędzenie wydatków.
- Termin przedawnienia roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia to 10 lat, jeżeli roszczenie dotyczy natomiast prowadzonej działalności gospodarczej, termin ulega skróceniu do 3 lat.
- Osoba bezpodstawnie wzbogacona ma obowiązek wydania korzyści w naturze. Jeśli nie jest to możliwe, powinna ona oddać prawa, które uzyskała w zamian za nienależną korzyść.
- Bezpodstawnie wzbogacony nie musi wydawać korzyści lub jej równowartości, jeśli korzyść tą wydał bądź utracił i nie jest już wzbogacony.
- Bezpodstawnie uzyskana wartość powinna być zwrócona — istnieje kilka podmiotów zobowiązanych do jej zwrotu. Oprócz bezpodstawnie wzbogaconych są to także ich spadkobiercy oraz ci, na których rzecz wzbogacony rozporządził bezpodstawnie zdobytą korzyścią.
Najnowsze Komentarze